Đất và rừng

Các cồn cát chắn ngoài vịnh đạt đến những kích thước rất lớn, kéo dài theo hướng tây bắc - đông nam, có khi nổi những núi đảo lại che kín các vụng biển như vụng Nước Ngọt, vụng Quy Nhơn. Bán đảo Phước Mai nằm ngoài vụng Qui Nhơn chính là được cấu tạo bằng cách đó, vách núi phía đông đổ sụp xuống biển cả như một bức tường khổng lồ bám đầy tổ chim yến. Các vụng này thường thông ra khơi bằng một cửa nhất định, khác với đầm (như đầm Trà Ô) nằm sâu hơn trong đất liền, ngày xưa còn nối ra biển bằng một lạch nhỏ qua Hòa Lạc – Phú Thứ, nhưng nay cũng đã bị cát bịt chặt.

Đất phù sa trong các đồng bằng này màu mỡ, có một mạng lưới sông tương đối phát triển cung cấp nước, mặc dù về mùa khô nước cạn đi nhiều. Người ta đã trồng lúa, nhưng không nhiều bằng trồng mía, lạc và khoai. Dừa đã thấy có nhiều ở Tam Quan nhưng rừng dừa bạt ngàn phủ kín khu vực Bồng Sơn, ước có đến một triệu cây trên một chiều dài 30km làm cho quang cảnh ở đây xanh tươi và mát lạ thường.

Dải đất duyên hải cũng gồm nhiều cồn cát trắng bọc nhiều đầm lớn, chẳng hạn như đầm Ông Tong, nhất là đầm Ô Loan là nơi có nhiều sông nhỏ đổ vào, giữa đầm có nhiều đảo nhỏ, thông ra biển bằng một lạch triều hẹp luôn luôn thay đổi vị trí do sự thay đổi của các mũi tên cát. Do có những núi nhỏ nằm ngay ven biển, bờ biển có dạng răng cưa và gồm có những bộ phận bồi tụ – mài mòn xen kẽ; một số đảo nhỏ được phân bố rải rác ngoài khơi, trong đó có nhiều đảo san hô.

Vùng Nam Trung Bộ - Nam Bộ còn có kiểu rừng thưa nguyên sinh với điều kiện lượng mưa ít, khỏang 700mm, kém bốc hơi. Những điều kiện như vậy chỉ thấy ở Ninh Thậun – Bình Thuận. Kiểu rừng thưa nhiệt đới khô lá kim, tòan là rừng thông mọc trên đất sỏi đá, khô cằn. Loài cây phổ bioến là thông 2 lá, hiếm hơn là thông đuôi ngưa cao khỏang 15-20m, mọc thưa, tán đứt quãng. Ở vùng nam Trung Bộ - Nam Bộ mọc kèm với thông 2 lá là Dầu trà ben, trên cao nguyên Di Linh là Dẻ đá, Chẹo…