Vua Minh Mạng và những cải cách đầu triều Nguyễn

Minh Mạng là một ông vua văn võ toàn tài, biết nhìn xa trông rộng nên sau khi lên ngôi ông đã bắt đầu làm một cuộc cải cách triệt để từ nội trị đến ngoại giao, từ võ bị đến giáo dục và cả trong dòng họ mình.

Vua Minh Mạng tên là Nguyễn Phúc Đảm là con thứ tư của Gia Long với bà hoàng Hậu Trần Thị Đang. Ông sinh ngày 25 tháng 5 năm 1791 tại thành Gia Định khi Gia Long lúc đó là Nguyễn Ánh chạy nạn vào Nam.

Lên ngôi năm 1820 lúc đã 30 tuổi, Minh Mạng không bằng lòng với những thành quả mà vua Gia Long đã để lại. Vốn văn võ toàn tài, biết nhìn xa trông rộng, Minh Mạng bắt đầu làm một cuộc cải cách triệt để từ nội trị đến ngoại giao, từ võ bị đến giáo dục và cả trong dòng họ mình nữa.

Về mặt nội trị, với chính sách trung ương tập quyền cao độ, nhà vua bỏ hầu hết các dinh, các trấn mà thành lập các tỉnh. Toàn đất nước lúc bấy giờ được chia thành ba mươi mốt tỉnh. Vua cho thành lập Nội các và viện Cơ mật để cùng vua bàn việc nước. Về giáo dục, vua cho mở trường Quốc Tử Giám ở Huế rồi cho mở ra các kỳ thi để chọn lấy nhân tài, cho lập quốc sử quán để biên soạn lịch sử, văn hóa, địa lý, đất nước con người Việt Nam, nhà vua cũng khuyến khích những ai có những nghiên cứu, những tác phẩm có giá trị thì tham gia vào để làm giàu cho kho tàng văn hóa nước Việt. Bên cạnh việc cải cách về giáo dục, vua cũng cho sửa sang lại các phong tục, ban hành những sắc lệnh rất nghiêm phòng chống những hủ tục trong ma chay, đình đám và những tệ nạn nghiện hút, rượu chè, cờ bạc, trộm cướp.

Có lẽ đất nước Việt Nam dưới thời Minh Mạng có lãnh thổ rộng nhất so với các triều đại trước đó, tiếng tăm của nhà vua vang sang các nước láng giếng như Xiêm, Miến Điện, Indonesia, Tân Gia Ba (Singapore)...nước nào cũng có gửi sứ thần đến thông hiếu và vua cũng cử nhiều phái đoàn đến các nước đó để tìm hiểu. Cũng chính vì thế mà năm 1838, Minh Mạng đổi tên nước là Đại Nam hay Đại Việt Nam nghĩa là một nước lớn mạnh, dân đông, lãnh thổ rộng.